TFF'den devrim niteliğinde karar! Merkez Hakem Kurulu'na İngiliz modeli
Türk futbolundaki hakem tartışmaları büyük bir kaos eşliğinde devam ederken Türkiye Futbol Federasyonu da bu konuya bir yandan köklü bir çözüm aramaya devam ediyor. Bu amaç doğrultusunda TFF'nin aklındaki yeni plan ortaya çıkmış durumda. İşte hayata geçirilmesi planlanan 'İngiltere Premier Lig' modeli ve detayları...
TÜRK FUTBOLUNDA KAOS BİTMİYOR
Özellikle son yıllarda sahadaki futboldan çok hakemlerin konuşulduğu Süper Lig'de kaos durdurulamıyor. Gerek ana akım medyada gerekse sosyal medyada sürekli hakemlerin ön planda olması, Türk futbolunun marka değerine de zarar veriyor.
TFF ÇÖZÜM ARIYOR
Türkiye Futbol Federasyonu ise bu kaotik dönemden bir çıkış yolu arıyor. İddialara göre TFF; Merkez Hakem Kurulu'nu İngiltere Premier Lig modeli ile yeniden dizayn etmenin peşinde.
İNGİLİZ MODELİ NASIL İŞLİYOR?
Skorer'de yer alan haberde söz konusu modelin detayları aktarıldı. Detaylar ise şöyle... İngiltere’de hakemlik müessesesi uzun bir zamandır, futbolu yöneten diğer organlardan ayrı olarak çalışıyor. 2001 yılında kurulan İngiltere Profesyonel Maç Hakemleri Birliği (PGMOL) ile İngiltere, dünyada hakemleri tamamen profesyonel yapan ilk ülke oldu.
HAKEM ATAMALARINI PGMOL YAPIYOR
Premier Lig (PL), İngiltere Futbol Ligi (EFL), ve İngiltere Futbol Federasyonu (FA) üç ortak olarak PGMOL şirketinin sahibi konumunda bulunuyor. İngiliz futbolunda hakemler, yardımcı hakemler ve VAR hakemlerinin atamaları, denetlenmeleri, eğitimleri ve geliştirilmeleri bu kuruluş tarafından gerçekleştiriliyor.
BİR BAŞKAN, 20 ÜZERİNDE ÜYE
Sahibi olan üç şirket tarafından fonlandığı gibi, PGMOL olarak çeşitli sponsorluk anlaşmaları da yaparak kendisi de gelir üretebilen bir mekanizmaya sahip. Biri başkan olmak üzere alanlarında uzman 20’nin üzerinde üyesi, hakemlik mesleğinin her bir kademesine dokunacak şekilde görev dağılımı usulünce görevlerini icra ediyorlar.
BAŞKAN NASIL SEÇİLİYOR?
PGMOL'e kimin başkanlık edeceğine, kim tarafından yönetileceğine ve üyelerinin kimler olacağına; Premier Lig, İngiltere Futbol Ligi ve İngiltere Futbol Federasyonu birlikte yaptıkları toplantılarda ortak olarak karar veriyorlar.
HAKEMLERİN BAŞI HOWARD WEBB
Mike Foster’ın yerine bu senenin başında başkanlığa getirilen Glenn her ne kadar şirket şemasında en üstte yer alsa da, şemada iki numaralı isim olarak görülen Howard Webb, kuruluşu asıl yöneten isim olarak görülüyor. Baş Hakem Görevlisi sıfatıyla Webb, bundan iki yıl önce o dönemki başkan Mike Riley tarafından bu göreve atandı. Howard Webb kuruluş içerisindeki diğer görev dağılımlarını yapıyor, kimin VAR hakemlerinden, kimin kadın futbolu hakemlerinden sorumlu olacağı gibi pozisyonları belirliyor.
HAKEMLERİ DETAYLI PUANLAMA SİSTEMİ
Örneğin ceza sahasının hemen önünde hakem doğru bir frikik kararı verdiğinde burada alacağı puan, orta sahadaki bir pozisyona faul çaldığındakinden daha fazla oluyor. Kolay bir pozisyon değil de, süzülmesi daha güç bir pozisyon ise, burada kendisine verilen puanlar daha da artırılıyor. Tersi şekilde yanlış düdüklerde sonuca etki eden bir karar verilmişse, bu durumda da hakemden düşülecek puanlar normalinden fazla oluyor.
'LİYAKAT TABLOSU' SİSTEMİ
Hakemler hakkında PGMOL tarafından ‘liyakat tablosu’ adı verilen bir puan tablosu tutuluyor ve sürekli güncelleniyor. Buna göre önemli maçları yönetmek için en çok hangi hakemlere güvenilebileceği tespit ediliyor. Hakemlerin o güne kadar verdikleri her bir kararın detaylıca ele alındığı bir puanlama sistemiyle hakem puan tablosu oluşturuluyor. Hakemler ve yardımcı hakemler kendilerine verilen şifre aracılığıyla bu sisteme giriş yaparak, her hafta bitiminde tabloda hangi sıralamada yer aldıklarını görebiliyor.
22 HAKEM BELİRLENİYOR
Premier Lig’de hangi hakemlerin düdük çalacakları sezon başında PGMOL tarafından belirleniyor. Kuruluş bu işi oluşturduğu 5 kişilik bağımsız seçici panel vasıtasıyla gerçekleştiriyor. Öncelikle lig maçlarını yönetecek bir hakem havuzu belirleniyor ve sezon içinde her hafta maç atamaları bu havuza dahil isimler içerisinden gerçekleştiriliyor. 2024-25 sezonu için bu sayı 22 olarak belirlendi ve bu 22 hakem içerisinden her hafta isimler seçilerek maçlara tayin ediliyor.
İŞTE CEZA YÖNTEMİ
Medya tarafından yoğun eleştiriye maruz kalan bir hakem olduğunda PGMOL bazen bu durumdaki bir hakemi bir hafta dinlendirmeyi tercih ediyor. Bazen de belli hakemlere geçmişte ciddi hata yaptıkları maçlar tekrardan verilmiyor. Örneğin Mark Clattenburg iki Everton oyuncusuna kırmızı kart çıkardığı ve Liverpool lehine bir çok tartışmalı düdük çaldığı karşılaşmanın ardından altı yıl boyunca hiç bir Everton-Liverpool maçına atanmadı.
PAZARTESİ GÜNLERİ, E-MAIL YOLUYLA BİLDİRİLİYOR
Hakemlere hangi maça atandıkları pazartesi günü e-mail yoluyla tebliğ ediliyor. Pazartesi günü ligde maç varsa o hafta hakemlerin gelecek haftaki atamaları salı günü kendilerine iletiliyor. Hakem atamalarında genel deneyimi, mevcut formu, ilgili kulüplerde ne sıklıkta hakemlik yaptığı, hangi takımı desteklediği ve gelecekteki uluslararası atamaları gibi çeşitli faktörler göz önünde bulunduruluyor. En önemli parametre ise PGMOL’un özel sistemindeki mevcut puanlamalarının ne olduğu oluyor.
HER HAKEM HER MAÇA VERİLMİYOR
Değerlendirme başladıktan sonra 24 saat içinde tamamlanıyor ve rapor oluşturularak maç hakemine gösteriliyor. Hakkında yapılan herhangi bir değerlendirmenin adil olmadığına inanıyorsa eğer hakem bunlara itiraz edebiliyor. Bu durumlarda üç kişilik özel bir kurul itirazı değerlendiriyor ve hakemin puanlamasının değişip değişmeyeceğine hükmediyor. Ortaya çıkan puanlar liyakat tablosunda hakemlerin sıralamasını belirlerken, bazı durumlarda PGMOL’un hesaba kattığı bazı farklı konular da oluyor. Örneğin Anthony Taylor’un çocukluğu Manchester’da bir mahallede geçtiği için Manchester United maçlarına, Michael Oliver Newcastle United taraftarı olarak bilindiği için Newcastle’ın maçlarına atanmamasına özen gösteriliyor Bu yüzden hakemler nerede doğup büyüdüklerini, hangi şehirde yaşadıklarını, hangi takımı tuttuklarını ve bunlar gibi diğer önemli detayları doğru bir şekilde deklare etmekten sorumlu tutuluyor.
